Het weer

Weer: Je kent het wel. Wind, temperatuur, zon, wolken, enzovoort. Maar wat is het nou precies? Dat leg ik je hier uit.

Weer en klimaat.

Je hebt weer en klimaat. Weer is de neerslag, de wind en de temperatuur op een bepaald moment. Klimaat is het weer over een lange periode.

Als je zegt: het regent, gaat dat over het weer, want het regent niet altijd, alleen op dit moment. Als je zegt: Het is op de Noordpool kouder dan in Nederland, heb je het over het klimaat, want over een jaar geldt dit nog steeds. Het weer is dus tijdelijk en het klimaat gaat over een langere tijd ( langer dan 30 jaar ).

Je hebt verschillende soorten klimaten: tropisch klimaat, droog klimaat, gematigd klimaat, landklimaat en poolklimaat. Ik vertel over allemaal wat.

Tropisch klimaat
Je hoort het al: het tropisch klimaat vind je in de tropen.
In dit klimaat is het nooit kouder dan 18 graden Celsius. De temperaturen tussen de seizoenen zijn redelijk hetzelfde. Wat het meest uitmaakt tussen de seizoenen is het aantal neerslag.

Droog klimaat
Een droog klimaat is een klimaat waar weinig regen valt, dat noem je ook wel een B-klimaat. Het B-klimaat wordt verdeeld in:
⦁ Bs-Steppeklimaat. Door een korte regentijd is nog enige plantengroei mogelijk.
⦁ Bw-Woestijnklimaat. Het woestijnklimaat is vrijwel regenloos.
Het kan wel in de dag en nacht temperatuurverschillen optreden van soms 30°C!

Gematigd klimaat
Dit is het klimaat van Nederland, ook wel het zeeklimaat genoemd. De zomers niet heel warm, de winters niet heel koud. Gewoon gematigd.

Landklimaat
Een continentaal klimaat of een landklimaat is een klimaat waar de verschillen tussen de seizoenen zomer en winter erg groot zijn in tegenstelling tot bijvoorbeeld een zeeklimaat. Het heeft hete zomers en strenge winters.

Poolklimaat

Het poolklimaat is een erg koud klimaat dat vooral voorkomt rond de Zuidpool en Noordpool. Lange koude winters, koele zomers en het hele jaar door valt er neerslag, vaak als sneeuw. Er groeien weinig planten door deze kou.

Klimaatzones

Niet overal op aarde is het dezelfde temperatuur. waar dat door komt, vertel ik je nu. De aarde draait om de zon. De zon schijnt op de aarde om de aarde te verwarmen. Door onze dampkring wordt er warmte vast gehouden en kunnen niet alle zonnestralen de dampkring door.

Maar er komen niet overal evenveel zonnestralen. Bijvoorbeeld bij de evenaar staat de zon pal op de evenaar en verwarmt maar een klein stuk heel veel. Maar bij de polen schijnt de zon zo dat het met het zelfde aantal zonnestralen een veel groter stuk moet verwarmen. Daardoor zijn er klimaatzones.

Klimaatzones zijn zones waar het allemaal een andere temperatuur is. Dus bij de polen is het kouder, en bij de evenaar warmer. Als alleen de zon voor de temperatuur zorgde, zouden de klimaatzones rechte zones zijn. Maar ook andere dingen spelen een rol, bijvoorbeeld hoge bergen en de zee. Dit betekent dat de zones niet recht zijn, maar kronkelig.

De tropen is een voorbeeld van een klimaatzone.
In de tropen is het warm en er valt veel regen, waardoor de bomen vrijwel altijd groen zijn. Er is veel begroeiing. Er leven ook veel dieren die ergens anders niet voorkomen.

De seizoenen

Winter, zomer, lente, herfst. In de winter kouder dan in de zomer. Maar hoe onstaat het?

Er zijn seizoenen doordat de aarde rondjes draait rond de zon (1 rondje is een jaar) en scheef staat ten opzichte van de zon. Als de aarde precies recht zou staan, dan zou je weinig seizoenen hebben. Maar de aarde staat scheef, dus we hebben wel seizoenen. Omdat de aarde om de zon draait is in de zomer het noordelijke deel het meest naar de zon gekanteld, en in de winter het zuidelijke deel. In de zomer straalt de zon dus veel meer 'van boven' op ons deel van de aarde. De zonnestralen hoeven dan dus door een veel kleiner stuk van de dampkring te reizen en daardoor is het veel warmer.
In onze winter is het noordelijk deel van de zon weg gekanteld, en de zon komt dan niet meer zo hoog aan de hemel. De stralen moeten, omdat ze 'schuin' aankomen, door een dikkere laag van de atmosfeer stralen, en zijn dan ook niet zo sterk als ze eenmaal op de grond komen.
Er staat hierboven 'onze' winter, want op het zuidelijk halfrond is het dan natuurlijk zomer.
Let op: de aarde draait niet precies in een cirkel, maar in een beetje vervormde cirkel (een ellips, een ovaal). De afstand tot de zon is dus niet altijd hetzelfde. Vaak denken mensen dat in de zomer de aarde dichter bij de zon staat. De afstand maakt eigenlijk niet zoveel uit, het gaat dus om de kanteling van de aarde. Het is zelfs zo dat in 'onze' zomer de aarde verder van de zon staat dan in de winter!

Wind

Wind is verplaatste lucht. Je kan de lucht verplaatsen door met je handen te wapperen, of door te blazen, of een ventilator aan te zetten.
Bewegende lucht is op grote invloed van het weer. De lucht wordt warm door de zon. Als lucht opwarmt, dan stijgt het op want het is lichter dan koude lucht. Als die lucht opstijgt, dan ontstaat er een stuk waar minder lucht zit, dat heet lagedrukgebied.
Lucht wil altijd in evenwicht zijn. Er stroomt dus lucht naar het lagedrukgebied.
De opgestegen warme lucht koelt af en zakt weer. Door al deze dingen onstaan er stromingen en dat wordt wind!
En doordat de aarde draait, worden die stromen nog groter. En de bewegende lucht bepaalt ook de temperatuur in een bepaald gebied en dat bepaalt weer het weer.

Neerslag

Neerslag; datgene dat uit de lucht komt vallen. Dit kan regen zijn, maar ook hagel, sneeuw. Maar hoe ontstaat het? Dat is een heel verhaal:

De zon verwarmt het aardoppervlak. Opgewarmd water verdampt, en de waterdamp stijgt op. Als lucht warm is, zet het uit en kan het veel waterdamp bevatten. Maar als het opstijgt en afkoelt, kan de lucht weer veel minder waterdamp hebben. Een deel van de damp verandert dan in waterdruppeltjes, en er ontstaat een wolk. Deze overgang van damp naar water heet 'condenseren', en dat gebeurt het eerst op vaste oppervlakken. Dus ook op de stof- en roetdeeltjes in de lucht. Op die deeltjes vormen zich minuscule waterdruppels, die zó klein zijn en licht dat ze zweven, en wolken vormen.
Maar soms botsen die druppeltjes en worden samen één gróte druppel. Als ze té groot en zwaar worden om te kunnen zweven, vallen ze naar beneden als regen.Als het koud is, kan water ook als snééuw naar beneden komen. Sneeuw bestaat uit kleine ijskristallen. Soms valt er een mengsel van sneeuw en regen: natte sneeuw.
Maar we hebben natuurlijk ook nog hagel! Hagel ontstaat als er sterk stijgende luchtstromen zijn. Regendruppels worden dan in de wolk omhoog geblazen en bevriezen door de koude lucht. De druppels worden hagelstenen. De zware hagelstenen vallen dan naar beneden. Maar de kleine en lichte worden nóg een keer omhoog geblazen. Hagelstenen kunnen wel honderden keren omhoog geblazen worden. En iedere keer krijgen ze een extra laagje ijs en worden iets zwaarder. Als ze zwaar genoeg zijn, vallen ze op aarde, bij een hagelbui.

Weer op andere planeten

We hebben het nu vooral over hoe het weer op aarde is, maar hoe is het weer eigenlijk op andere planeten?
Dat is op elke planeet verschillend. Het ligt er namelijk aan hoe dicht de planeet bij de zon ligt, en meer dingen spelen een rol, bijvoorbeeld hoe de planeet draait, of de planeet een dampkring heeft etc. Maar een ding is vrijwel zeker: het is niet mogelijk voor de mens om op zo een planeet te wonen. Op Pluto is het -220, en op Mercurius 350 °C overdag, -170 °C 's nachts. Mars zou nog het dichtst bij komen om op te leven, met zijn - 30 graden. Dat is nog warmer dan op de Zuidpool. Met de teemperatuur zou je dus nog wel kunnen leven, maar er is geen zuurstof, geen dampkring enzovoort.

Handige weetjes

⦁ De langste dag van het jaar is 21 juni, het begin van de zomer
⦁ De kortste dag van het jaar is 21 december, het begin van de winter.
⦁ 21 september begint de herfst
⦁ 21 maart begint de lente

Weer instrumenten:
⦁ Barometer voor de luchtdruk
⦁ Thermometer voor de temperatuur
⦁ Anemometer voor de windsnelheid
⦁ Regenmeter om te meten hoeveel neerslag er is gevallen.
⦁ Zonneschijnmeter voor zonneschijn
⦁ Psychrometer voor luchtvochtigheid