Lijm
Wat is lijm?
Lijm, oftewel kleefmiddel of adhesief genoemd, is een tussenstof die twee of meer delen aan elkaar bevestigd. Maar waarschijnlijk wist je dat al, lijm is namelijk erg bekend. Het is een verbindingstechniek, net zoals schroeven. Er bestaan verschillende soorten lijm voor verschillende materialen. Lijm kan zowel kunstmatig als natuurlijk zijn.
Soorten en gebruik van lijm.
Er zijn heel veel soorten lijm en je kan ze in verschillende groepen opdelen.
· Fysisch hechtende lijmen: lijmen die oplosmiddel bevatten. Zodra deze lijm wordt aangebracht op het materiaal, lost het oplosmiddel op en gaat de lijm zijn werking doen.
· Chemisch reagerende lijmen: lijmen die pas gaan werken als ze in aanraking met een bepaalde stof komen. Dan vindt er een chemische reactie plaats, waardoor de lijm gaat werken.
-
· Plantaardige lijmen: Lijmen gemaakt van Arabische hars, zetmeel of gom. Dit komt door de pectine.
· Synthetische lijmen: Lijmen die door mensen gemaakt zijn.
-
· Anorganische lijmen: Lijmen waar geen koolstof-waterverbindingen inzitten
· Organische lijmen: Lijmen waar koolstofverbindingen inzitten.
-
· Natuurlijmen: Lijmen die van natuurlijke afkomst zijn, dus niet door de mens en/of chemie zijn gemaakt.
· Dierlijke lijmen: Lijmen die zijn ontstaan door het langdurig koken van dieren. Dit waren de eerste lijmsoorten. Dit komt door de gelatine
-
· Eencomponentlijmen: Lijmen die een lijmverbinding hebbe die slechts uit 1 component bestaat en de stof die het activeert is vaak een stof die in de omgeving te vinden is.
· Tweecomponentlijmen: Lijmen die bestaan uit twee componenten en tot werking komt wanneer deze componenten met elkaar in aanraking komen. Heet ook wel reactieve lijm.
Een typering van lijm naar hoe je het gebruikt is:
· D1: Dit gebruik je in droge en gematigde binnenklimaten. (Binnenshuis)
· D2: Dit gebruik je in een soms vochtig binnenklimaat. (Binnenshuis)
· D3: Dit gebruik je in een vochtig binnenklimaat of een buitenklimaat onder dak. (Buitenshuis)
· D4: Dit gebruik je in contact met water of voor buitenklimaat, met grondcontact. (Buitenshuis)
· Smeltlijm
Er bestaat ook een lijmpistool, een apparaat dat plastic buisjes smelt zodat het als lijm gebruikt kan worden. Hiermee kan je alleen dingen aan elkaar lijmen als in elk geval één van de twee een poreus oppervlak heeft en als beiden tegen warmte kunnen. Ook dingen die veel in aanraking komen met UV-licht, die nat kunnen worden of veel trekkracht te verduren krijgen kun je niet lijmen met een lijmpistool. Stof is niet altijd praktisch omdat het door de lijm hard wordt. Hier moet je dus eerst bekijken of dat een probleem is bij je project of niet.
· Zelfklevende lijm
Dit komt voor bij plakband of bijvoorbeeld plakbriefjes.
De chemie achter lijm.
Lijm bestaat de laatste tijd grofweg uit bindmiddel, vloeistof en andere grondstoffen zoals conserveringsmiddelen en verdikkingsmiddelen. Als lijm wordt geactiveerd, dan begint het te plakken. Vaak is dat het oplosmiddel in lijm dat in aanraking komt met zuurstof, of twee componenten die met elkaar in aanraking komen. Dat is dus ook de verklaring waarom lijm niet in het potje zelf plakt.
Als je twee voorwerpen tegen elkaar aan drukt, dan lijkt het alsof er niets meer tussen de twee voorwerpen zit en dat ze helemaal tegen elkaar aan zitten. Maar als je gaat inzoomen, dan zie je dat daar nog een laagje lucht tussen zit. Als je een stof tussen dat laagje doet, bijvoorbeeld water, dan zou je zien dat het aan elkaar blijft ‘plakken’. Maar water is natuurlijk geen goed plakmiddel, want water is niet sterk. Lijm daarentegen wel!
De invloed van lijm op de maatschappij.
In de moderne samenleving heeft met de introductie van rubbers en kunststoffen de lijmtechniek een enorme opgang gemaakt. Men kan zich nu nog nauwelijks een industrietak of huishouden voorstellen waarin geen lijm wordt gebruikt. We gebruiken het om papier mee te plakken, maar ook om hout te plakken en zelfs voor vliegtuigen! Maar waar zouden we zijn zonder lijm? Hier zijn wat dingen die met lijm mogelijk zijn:
- Etiketten op producten
- Stickers
- Zolen van schoenen
- Omslag van boeken
- Veel speelgoed
We zouden dan iets anders moeten verzinnen. Touw werkt natuurlijk ook om iets vast te zetten, maar dat is erg zichtbaar. Als we geen lijm hadden, hadden we ook weinig aan plastic, doordat plastic vaak aan elkaar wordt gelijmd. Ook moeten we dan altijd met spijkers gaan werken als we hout aan elkaar willen zetten. Kortom, alles zal veel inefficiënter zijn.
De geschiedenis van lijm.
Lijm kent een lange geschiedenis.
Het bestond waarschijnlijk al rond 200.000 voor Christus, maar toen werd het gemengd met verf zodat muurschilderingen beter bleven zitten.
Het werd het eerst gebruikt om voorwerpen aan elkaar vast te maken en om kapotte beelden te repareren in 4000 voor Christus. Deze lijm was gemaakt van botten en huid van dieren. Andere materialen waarvan lijm gemaakt werd is plantensap, bijenwas, bitumen maar ook eieren en zelfs vis.
Later vonden de oude Egyptenaren ook uit dat lijm goed te gebruiken was bij het maken van meubels, wat door ging tot de 19e eeuw. Toen ontstond er een sterkere en meer plakkende lijm, lijm die met melk werd gemaakt. Vanaf 1930 waren plastic fabrieken bezig met het ontwikkelen van betere lijm. Zo vond Dr. Harry Coove bijvoorbeeld ‘Superglue’ van cyanoacrylaat uit.
Vandaag de dag worden er nog steeds nieuwe soorten lijm uitgevonden. Zo is er de laatste tijd vlees lijm, lijm waarmee je kleine stukjes vlees of vis aan elkaar kan plakken. Dit is erg handig, want als je bijvoorbeeld een koe slacht, dan krijg je er veel biefstuk uit, maar ook veel kleine stukjes. Maar ik ben nog steeds vegetarisch!
Geschreven in Januari 2019
Add comment
Comments